Samsun Haber TR - Samsun'un yerel kültür hafızasında derin izler bırakan, ancak günümüzde tesisleşme ve değişen sosyal hayatla birlikte tarihe karışan "Hamamayağı Panayırı ve Güreşleri" hakkında önemli bir belge gün yüzüne çıktı. Elimize ulaşan tarihi bir fotoğraf karesi, bu etkinliğin 100 yılı aşkın bir geçmişe sahip olduğunu gözler önüne serdi.
Hamamayağı Güreşleri'nin Tarihi Derinliği
Samsun'un Havza ve Ladik ilçeleri sınırında bulunan Hamamayağı bölgesinde düzenlenen tarihi güreşler, 20. yüzyılın başlarında bölgenin en büyük sosyal ve sportif etkinliğiydi. Ortaya çıkan ve üzerinde Osmanlıca "Havza Ladik Arasında Hamam Ayağı" ibaresi bulunan fotoğraflar, bu geleneğin 1925 Şapka Kanunu öncesine, yani 1920'lerin başına veya daha eskiye dayandığını belgelemektedir.
Fotoğraf Neyi Anlatıyor?
Tarih araştırmacıları ve yerel tarih meraklıları tarafından incelenen fotoğraf, dönemin sosyolojisine dair net veriler sunuyor. Fotoğrafın altındaki Osmanlıca el yazısında açıkça "Havza Ladik arasında Hamam Ayağı" notu düşülmüş. Bu ibare, o dönemde bölgenin iki ilçe için de ortak bir "er meydanı" olduğunu doğruluyor.
Daha da önemlisi, fotoğraftaki kalabalığın kılık kıyafeti tarihlendirme konusunda kesin ipuçları veriyor. Alandaki vatandaşların başlarında fes, sarık ve yerel başlıkların bulunması, modern şapkanın (kasket/fötr) görülmemesi; bu karenin 25 Kasım 1925 Şapka Kanunu'ndan önce çekildiğini kanıtlıyor. Bu da Hamamayağı güreşlerinin, Milli Mücadele yılları veya Cumhuriyet'in ilan edildiği ilk yıllarda dahi büyük bir coşkuyla yapıldığını gösteriyor.
Neden Devam Etmedi?
Dünya ve Olimpiyat şampiyonumuz, "Türk'ün Gücü" Yaşar Doğu'nun da yetiştiği bu topraklar, uzun yıllar "Samsun'un Kırkpınar'ı" olarak anıldı. Ancak bu köklü gelenek zamanla yerini modernizme bıraktı.
Panayır Kültürünün Bitişi: Eskiden ulaşım zorluğundan dolayı halkın günlerce konaklayıp alışveriş yaptığı panayır ihtiyacı, ulaşımın kolaylaşmasıyla ortadan kalktı.
Tesisleşme: Hamamayağı Kaplıcaları'nın modern bir turizm ve sağlık merkezine dönüşmesi (Hilas Thermal vb. yatırımlar), o eski salaş güreş sahası ve kamp alanlarının fiziki yapısını değiştirdi.
Festivallerin Ayrışması: Havza Belediyesi "25 Mayıs Festivali" ile, Ladik Belediyesi ise "Akdağ Şenlikleri" ile kendi güreş ve şenlik takvimlerini oluşturunca, iki ilçenin "ortak" buluşma noktası olan Hamamayağı, misyonunu tamamlamış oldu.
Hafızalardaki Yeri Silinmedi
Bugün bölge modern termal tesislerle hizmet verse de, 1920'lerden gelen o siyah-beyaz karedeki coşku, Samsunlunun hafızasında yaşamaya devam ediyor. Uzmanlar, bu tür belgelerin kent arşivi için büyük önem taşıdığını vurguluyor.
Haber Abdurrahman Altun
Yorumlar
Kalan Karakter: