Bağımsız düşünce kuruluşu Toplum Çalışmaları Enstitüsü'nün yayımladığı "Türkiye'nin İcra ve İflas Raporu", ülkedeki ekonomik krizin boyutlarını gözler önüne serdi. Rapora göre Türkiye'de her beş şirketten biri "zombi şirket" haline gelirken, KOBİ kredileri enflasyon karşısında eridi ve icra dosyalarında rekor artış yaşandı. Bu durum, ekonomik buhranın giderek derinleştiğini ve finansal istikrarın tehdit altında olduğunu ortaya koydu.
Her 5 Şirketten Biri "Zombi Şirket" Oldu: Krizin Sessiz Yüzü
Toplum Çalışmaları Enstitüsü'nün Hukuk ve Adalet Politikaları Direktörü Dr. Yavuz Selim Günay tarafından hazırlanan rapora göre, Türkiye'de birçok şirket fiilen iflas etmiş olmasına rağmen, bu durumu resmen ilan etmeksizin faaliyetlerini asgari seviyede sürdürüyor. Bu şirketler, elde ettikleri kazançlarla faaliyetlerini sürdüremese de yeniden finansman, düşük faiz veya kamu desteği gibi desteklerle iflastan kurtulmuş durumda ve "zombi şirket" niteliği taşıyor.
Raporda, Türkiye'de süregelen yüksek enflasyon, kredi daralması ve reel sektördeki kârlılık erozyonu gibi etkenler göz önüne alındığında, mevcut durumda zombi şirket oranının %20 seviyelerine yaklaştığı belirtildi. Bu, Türkiye'de neredeyse her 5 şirketten birinin faaliyetlerini organik olarak değil, sürekli zarar, borçlanma ve yapay yaşam destekleri ile (teşvikler, sübvansiyonlar, düşük faizli krediler vb.) devam ettirdiğini gösteriyor. Ayrıca, IMF'nin 2023 tarihli raporuna göre Türkiye, halka açık olmayan şirketler arasında zombi şirket oranlarında yüzde 13 ile hala birinci sırada yer alıyor. Bu durum, finansal istikrar açısından ciddi bir tehdit oluşturuyor.
KOBİ Kredileri Enflasyona Yenik Düştü, Finansmana Erişim Azaldı
Raporun dikkat çeken bir diğer verisi ise KOBİ kredileri kullanım oranları oldu. Rapora göre, Türkiye'de işletmelerin finansmana erişimi nominal olarak artmış gibi görünse de, reel borçlanma kapasitelerinin zayıfladığı ortaya çıktı.
Ocak 2023-Mayıs 2025 arasındaki yaklaşık 2,5 yıllık süre içerisinde kullanılan KOBİ kredisi oranı nominal olarak %120 oranında artış gösterdi. Ancak aynı dönemde kümülatif enflasyon yaklaşık %240 olarak hesaplandığı için, fiyatlar ortalama 3,4 katına çıkarken KOBİ kredilerindeki artış yalnızca 2,2 kat düzeyinde kaldı. Bu durum, KOBİ'lerin reel anlamda daha az finansmana erişebildiğini ve artan maliyetler karşısında zorlandığını gösteriyor.
İcra Dosyalarında Rekor Artış, Ekonomik Suçlar Yükselişte
Rapor, Türkiye'de icra ve iflas dairelerindeki dosya sayılarında da çarpıcı bir tablo ortaya koydu. İcra ve iflas dairelerine gelen toplam dosya sayısı 2015'te yaklaşık 26,2 milyon düzeyindeyken, 2023'te 38,3 milyon ile zirve yaptı. 2024'te ise 32,7 milyon seviyesine gerilemiş olsa da, Adalet Bakanlığı verilerine göre icra ve iflas dairelerinde bir dosyanın ortalama işlem süresi 2023 yılında 582 gün iken, 2024 yılında bu süre %57'lik artışla 918 güne çıktı. Bu artış, sistemdeki yavaşlamanın ciddiyetini gözler önüne seriyor.
Ekonomik suçlarda da endişe verici bir artış gözlemleniyor. Rapor, Türkiye nüfusu dikkate alındığında, 2024 yılında her 14 kişiden birinin ekonomik suçlarla ilişkilendirildiğini belirtiyor. Mal varlığına karşı suçlar kapsamında yürütülen ceza soruşturmalarına ilişkin dosya, suç ve şüpheli sayılarında son yıllarda istikrarlı bir artış eğilimi kaydedildi. 2024 yılında şüpheli sayısı 6 milyon 44 bin 908'e, dosya sayısı 4 milyon 882 bin 291'e ve suç sayısı ise 8 milyon 966 bin 686'ya yükseldi.
Yorumlar
Kalan Karakter: